Waarom we graag zien hoe slechteriken winnen op tv
De fascinatie voor duistere en verontrustende tv-series lijkt tegenstrijdig in de huidige wereld, die overloopt van echte horror. Waarom hunkeren we naar fictieve verhalen vol geweld, verraad en morele ambiguïteit? Het antwoord ligt mogelijk in het verleden, met name in de turbulente tijden van de 17e eeuw.
De jaren 1600 werden, net als onze huidige tijd, gekenmerkt door sociale onrust, culturele omwentelingen en politieke intriges. De opkomst van het Ottomaanse Rijk, slinkse influencers en bloedige machtsstrijd weerspiegelden de hedendaagse angsten. Ziekte-uitbraken en klimaatverandering versterkten een gevoel van onzekerheid en angst.
Schilderij van een chaotische en tumultueuze scène uit de 17e eeuw, symbool voor de onrust en een weerspiegeling van hedendaagse angsten.
In dit tijdperk van angst kwam William Shakespeare naar voren, een toneelschrijver die meesterlijk de emoties van het publiek manipuleerde. Zijn tragedies, vol heksen, geesten en moreel complexe personages, waren immens populair. Stukken als Macbeth, Hamlet en King Lear resoneerden met het publiek, niet ondanks hun verontrustende thema’s, maar juist dankzij die thema’s.
Shakespeare, net als de makers van duistere televisie van vandaag, begreep Aristoteles’ concept van catharsis: de emotionele ontlading en reiniging die men ervaart tijdens het kijken naar een tragedie. Deze emotionele ontlading, ervaren in een veilige en gecontroleerde omgeving, helpt om overweldigende emoties zoals angst, schuld en haat te matigen.
Moderne televisieseries zoals “Game of Thrones”, “The Walking Dead” en “House of Cards” spelen in op dezelfde psychologische behoefte aan catharsis. Door ons onder te dompelen in fictieve werelden vol gevaar en morele ambiguïteit, ervaren we een gevoel van emotionele ontlading en een hernieuwde waardering voor de veiligheid van ons eigen leven.
De populariteit van series als “Orange is the New Black”, “Mr. Robot” en “Vikings”, met hun grimmige thema’s en moreel twijfelachtige personages, onderstreept dit fenomeen verder. Deze verhalen stellen ons in staat om de donkere aspecten van de menselijke natuur te verkennen zonder gevolgen voor de echte wereld. We kunnen onze angsten en bezorgdheden confronteren in een gecontroleerde omgeving en uiteindelijk met een gevoel van opluchting en controle tevoorschijn komen.
Deze gecontroleerde blootstelling aan angst en bezorgdheid werkt als een vorm van psychologische homeopathie. De onaangename stimulus, beperkt tot het scherm, stelt ons in staat om negatieve emoties te verwerken zonder daadwerkelijke schade. De mogelijkheid om op elk moment weg te lopen versterkt een gevoel van veiligheid en controle, cruciaal in een wereld die vaak als chaotisch en onvoorspelbaar wordt ervaren.
Door ons bezig te houden met duistere en verontrustende inhoud in de veilige omgeving van fictie, krijgen we een gevoel van perspectief en emotionele veerkracht. De plaatsvervangende sensatie van het kijken naar slechte dingen die fictieve personages overkomen, stelt ons in staat om onze eigen angsten te confronteren en ons vreemd genoeg gesterkt te voelen.
